Ağrı ili, coğrafi olarak batıda Muş ve Erzurum, kuzeyde Iğdır ve Kars, doğuda İran sınırı, güneyde ise Van ve Bitlis illeriyle çevrilidir. Ağrı ilinin ortalama rakımı 1.640 metre olup, 2018 verilerine göre nüfusu 539.657’dir. Ağrı il sınırları içinde Ağrı il merkezi, Diyadin, Doğubayazıt, Eleşkirt, Hamur, Patnos, Taşlıçay ve Tutak ilçeleri bulunur. Doğubayazıt ilçesi, Gürbulak sınır kapısına 35 kilometre uzaklıkta yer alır ve İran sınırına çok yakın bir konumda bulunur. Ağrı’nın ekonomisi büyük ölçüde tarım ve hayvancılıkla ilişkilidir; ancak ilin turizm potansiyeli oldukça yüksektir. Bölgedeki doğal güzellikler, tarihî kalıntılar ve kültürel zenginlikler, Ağrı’yı önemli bir turizm destinasyonu yapmaktadır.
Ağrı, tarihsel süreçte birçok medeniyete ev sahipliği yapmış ve bu, ilin kültürel mirasının oldukça zengin olmasına yol açmıştır. Orta Asya’dan Anadolu’ya geçiş yolu üzerinde yer alması, tarihsel olarak bu bölgenin önemli bir geçiş noktası olmasını sağlamıştır. Bölgede, İpek Yolu gibi önemli ve stratejik güzergahların bulunması, kervan yollarının birleşmesi gibi faktörler, medeniyetlerin bu bölgeye gelmesine ve burada etkili olmasına neden olmuştur. Ağrı il sınırları içinde bulunan kale kalıntıları, kervan yolları, höyükler, yeraltı tünelleri, mağara yapıları, mahzenler ve taşlara işlenmiş kitabeler, bölgedeki eski kültürlerin izlerini gösterir. Bu tür tarihî zenginlikler, bölgeyi turistik açıdan değerli kılmaktadır. Ağrı, inanç turizmi, kültür turizmi, doğa turizmi, yayla turizmi, mağara turizmi, kuş gözlemciliği ve termal turizm gibi birçok alanda zengin potansiyele sahiptir.
Ağrı'ya ulaşım, kara yolu ve havayolu ile sağlanmaktadır. Ağrı, Portekiz’den başlayarak Gürbulak sınır kapısına kadar uzanan 5.700 kilometrelik karayolunun son noktalarından biridir. Bu yol, 10 farklı ülkeyi birbirine bağlayan önemli bir güzergâhtır ve yaklaşık 195 kilometresi Ağrı il sınırları içindedir. Gürbulak sınır kapısına kadar uzanan bu yol, Japonya'ya kadar ulaşan, dünyanın en uzun kara yolunun parçasıdır. Ayrıca, Ağrı ili, havayolu ulaşımı açısından 1997 yılında faaliyete geçen bir havalimanına sahiptir. 2009 yılında havalimanının kapasitesi artırılarak yenilenmiştir ve havalimanından her gün düzenli olarak İstanbul ve Ankara'ya uçuşlar yapılmaktadır. Ağrı ilinde demiryolu ulaşımı bulunmamaktadır; ancak en yakın demiryolu, 95 kilometre uzaklıktaki Erzurum’un Horasan ilçesindedir.
Ağrı’daki turizm potansiyeline yönelik çalışmalar, 2023 Turizm Vizyonu, Doğa Turizmi Master Planı ve DAP Planı çerçevesinde hız kazanmıştır. Bu planlar doğrultusunda, kamu, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör arasında işbirliği artmış ve bu çalışmalar, hem Ağrı ilinin hem de Türkiye ekonomisinin kalkınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Turizm sektörünün, bölgedeki sosyal, kültürel, ekonomik ve çevresel etkileri sayesinde, Ağrı ilinin kalkınmasına önemli katkılar sağlaması beklenmektedir.
Ağrı, kültürel ve tarihi mirasıyla da dikkat çekmektedir. İl, geçmişte pek çok kültüre ev sahipliği yapmış olup, bu da bölgedeki kültürel çeşitliliği artırmıştır. Doğubayazıt ilçesinde yer alan İshak Paşa Sarayı, bölgenin en önemli tarihi yapılarından biridir. Saray, Topkapı Sarayı’ndan sonra Türkiye’nin en büyük saray kompleksi olup, Osmanlı, Selçuklu ve Fars mimarilerinin etkisini taşır. İshak Paşa Sarayı, 1685 yılında Çolak Abdi Paşa tarafından inşasına başlanmış ve 1784 yılında II. İshak Paşa döneminde tamamlanmıştır. Bu 99 yıl süren inşaat, sarayın yapımında çeşitli medeniyetlerin etkisini yansıtmaktadır ve saray, mimarisiyle dikkat çekmektedir.
Ağrı, inanç turizmi açısından da oldukça önemli bir konuma sahiptir. Ağrı Dağı, 5.165 metre yüksekliği ile bölgenin en bilinen doğal zenginliklerinden biridir. Nuh’un Gemisi’nin bu bölgede karaya oturduğuna inanılmaktadır ve Ağrı Dağı'nın güney cephesinde, gemi şeklinde bir doğal oluşum bulunmaktadır. Bu bölge, Nuh’un Kayıp Kenti ve Nuh’un Gemisi’nin izlerinin yer aldığı kabul edilen bir alan olarak, hem dini hem de jeolojik açıdan önemli bir anlam taşır. Bu doğal anıt, her yıl yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmektedir. Ayrıca, bölgedeki Ahmed-i Hani Türbesi, inanç turizmi açısından büyük bir öneme sahiptir. Ahmed-i Hani, bölgenin önemli filozof ve şairlerinden biridir ve türbesi, her yıl çok sayıda ziyaretçi tarafından ziyaret edilmektedir.
Ağrı, kış turizmi açısından da oldukça önemli bir potansiyele sahiptir. Bubi Dağı Kayak Merkezi ve Güneykaya Kayak Merkezi, kış sporları için ziyaretçilere hizmet vermektedir. Bubi Dağı Kayak Merkezi, Ağrı il merkezine 18 kilometre, Ağrı Havalimanı’na ise 25 kilometre mesafededir. Ayrıca, 2004 yılında Ağrı Dağı Milli Parkı ilan edilmiştir. Bu milli park, Ağrı ve Iğdır illerini kapsayan 88.104 hektarlık bir alana yayılmaktadır. Park, Küçük ve Büyük Ağrı Dağları, Nuh’un Gemisi Kalıntıları ve Meteor Çukuru gibi önemli alanları içerir. Doğa turizmi kapsamında, bu milli parkta doğa yürüyüşleri, kuş gözlemciliği, mağara turizmi, av turizmi ve sportif olta balıkçılığı gibi çeşitli faaliyetler yapılmaktadır. Ayrıca, bu parkta Balık Gölü, Doğubayazıt Sazlıkları, Meteor Çukuru, Nuh’un Gemisi Kalıntıları ve Patnos Sarısu Ovası gibi doğa turizmine yönelik koruma statüsündeki alanlar da bulunmaktadır.
Diyadin ilçesi, termal turizm açısından önemli bir yere sahiptir. Diyadin Kaplıcaları, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu kapsamında termal turizm merkezi olarak ilan edilmiştir. Diyadin ilçesindeki Yılanlı, Köprü ve Davut Çermikleri, bölgenin en önemli sıcak su kaynaklarını barındırmaktadır. Bu kaplıcalar, yaz aylarında çevre illerden gelen misafirlerle canlılık kazanmakta olup, bölgede belediyeye ait tesislerin yanı sıra özel konaklama tesisleri de bulunmaktadır.
Ağrı'nın gastronomisi, yöresel yemekleriyle de dikkat çekmektedir. Abdigor köftesi, ilin en tanınmış yemeği olmakla birlikte, haşıl, alabalık, çiriş ketesi, beyaz bal, hengel, keledoş, pişi erdek, halise, yalancı köfte, murtuğa, saç kavurma, kete, ayran aşı, hasude, kuymak, göşteberg et ve erişte gibi birçok geleneksel yemek de Ağrı’nın mutfak kültürünün zenginliğini ortaya koymaktadır.
